21.2.08
Eurídice Monteiro
Oji, dia 21 di Febreru, e Dia Internasional di Lingua Maternu.
UNESCO ta difende ma: “Kes serka di 6000 lingua di mundu ta ser glorifikadu na Dia Internasional di Lingua Maternu, dia pa prumove diversidadi linguistiku i ensinu multilingi.”
Sekretariu-Jeral di UNESCO, Koïxiro Matsuura, ta difende ma: “lingua e mutu mas ki un instrumentu, konsideravelmenti mas ki un feramenta. Pa organiza nos pensamentus, stabelese rilasons sosial i konstrui nos rilason ku meiu envolventi, lingua e karateristika fundamental di un ser umanu. E ku i atraves di lingua ki nu ta vive.
Di prinsipiu ti fin di nos bida, di jerason pa jerason, lingua ta kunpanha-nu, ta sirbi-nu, ta kria-nu. Lingua sta na sentru di vida familiar, di trabadju, skola, pulitika, media, justisa i investigason sientifiku. Lingua sta na bazi di relijion, tanbe.
Pabia di kel la, uzu di lingua ka pode odjadu sima un prublema tekniku, mas sin soluson pa un monti di prublemas inpurtanti. Posibilidadi di uza o proibison di uza un lingua publikamenti (sima na skola, media o internet) ta dipende di identidadi, patriotismu o puder.
Sienti des aspetus, Konferensia Jeral di UNESCO disidi, na mes di Novenbru di 1999, kria Dia Internasional di Lingua Maternu, dia pa dibatis i sensibilizason. Desdi kel data priokupason ku kistons di lingua ten stadu ta aumenta manenti.”
Sekretariu-Jeral di UNESCO ta difende inda ma: “linguas ten inpurtansia di me di sisu pa konsigi kes 6 objetivu di Edukason pa Tudu Algen i pa objetivus di Dizenvolvimentu di Mileniu ki Nasons Unidu difini na anu 2000. Linguas ten inpurtansia si nu kre prumovi diversidadi kultural, luta kontra analfabetismu, garanti un ensinu di kualidadi – ki ta iziji nxina na lingua maternu na kes primeru anu di skola. Linguas ten inpurtansia na garanti maior inkluzon sosial, pa maior susesu kultural, pa dizenvolvimentu ikunomiku i pa prizervason di sabedoria popular.”
Skodjedu es dia (21 di Febreru) pamodi nes data, na 1952, na enton Pakiston-Lesti (oji Bangladex), gentis faze manifestason na rua pa iziji ofisializason di ses lingua maternu (Bangla) onbru onbru ku kel ki dja era ofisial – Urdu. Urdu era papiadu esensialmenti na Pakiston-Osidental. Pulisia da gentis tiru ti more kantu.
Enkuantu gentis di Bangladex, antis ten 6 anu dipos di ses indipendensia, da sangi pa ofisializason di ses lingua maternu, anos li nu sta inda prezu na amaras di mentalidadi skravu, dipos di 32 anu di suberania.
Nes anu ki Asenbleia Jeral di ONU pruklama “Anu Internasional di Linguas” i pabia (sima slogan di UNESCO – koordenador des disizon di ONU – ta fla) “linguas ten inpurtansia”, pelu menus pa Guvernu publika un planu ki ta mostra modi i na ki prazu el ta pensa kunpri ordi Konstitusional pa ofisializa nos lingua maternu – Artigu 9º, numeru 2. Pelu menus!
UNESCO ta difende ma: “Kes serka di 6000 lingua di mundu ta ser glorifikadu na Dia Internasional di Lingua Maternu, dia pa prumove diversidadi linguistiku i ensinu multilingi.”
Sekretariu-Jeral di UNESCO, Koïxiro Matsuura, ta difende ma: “lingua e mutu mas ki un instrumentu, konsideravelmenti mas ki un feramenta. Pa organiza nos pensamentus, stabelese rilasons sosial i konstrui nos rilason ku meiu envolventi, lingua e karateristika fundamental di un ser umanu. E ku i atraves di lingua ki nu ta vive.
Di prinsipiu ti fin di nos bida, di jerason pa jerason, lingua ta kunpanha-nu, ta sirbi-nu, ta kria-nu. Lingua sta na sentru di vida familiar, di trabadju, skola, pulitika, media, justisa i investigason sientifiku. Lingua sta na bazi di relijion, tanbe.
Pabia di kel la, uzu di lingua ka pode odjadu sima un prublema tekniku, mas sin soluson pa un monti di prublemas inpurtanti. Posibilidadi di uza o proibison di uza un lingua publikamenti (sima na skola, media o internet) ta dipende di identidadi, patriotismu o puder.
Sienti des aspetus, Konferensia Jeral di UNESCO disidi, na mes di Novenbru di 1999, kria Dia Internasional di Lingua Maternu, dia pa dibatis i sensibilizason. Desdi kel data priokupason ku kistons di lingua ten stadu ta aumenta manenti.”
Sekretariu-Jeral di UNESCO ta difende inda ma: “linguas ten inpurtansia di me di sisu pa konsigi kes 6 objetivu di Edukason pa Tudu Algen i pa objetivus di Dizenvolvimentu di Mileniu ki Nasons Unidu difini na anu 2000. Linguas ten inpurtansia si nu kre prumovi diversidadi kultural, luta kontra analfabetismu, garanti un ensinu di kualidadi – ki ta iziji nxina na lingua maternu na kes primeru anu di skola. Linguas ten inpurtansia na garanti maior inkluzon sosial, pa maior susesu kultural, pa dizenvolvimentu ikunomiku i pa prizervason di sabedoria popular.”
Skodjedu es dia (21 di Febreru) pamodi nes data, na 1952, na enton Pakiston-Lesti (oji Bangladex), gentis faze manifestason na rua pa iziji ofisializason di ses lingua maternu (Bangla) onbru onbru ku kel ki dja era ofisial – Urdu. Urdu era papiadu esensialmenti na Pakiston-Osidental. Pulisia da gentis tiru ti more kantu.
Enkuantu gentis di Bangladex, antis ten 6 anu dipos di ses indipendensia, da sangi pa ofisializason di ses lingua maternu, anos li nu sta inda prezu na amaras di mentalidadi skravu, dipos di 32 anu di suberania.
Nes anu ki Asenbleia Jeral di ONU pruklama “Anu Internasional di Linguas” i pabia (sima slogan di UNESCO – koordenador des disizon di ONU – ta fla) “linguas ten inpurtansia”, pelu menus pa Guvernu publika un planu ki ta mostra modi i na ki prazu el ta pensa kunpri ordi Konstitusional pa ofisializa nos lingua maternu – Artigu 9º, numeru 2. Pelu menus!
Marsianu nha Ida padri Nikulau Ferera
Posted in: 5. Mitos e Realidades,9. Outras Conversas
